Gratis lerarenopleiding? Er is ook potentieel voor urenuitbreiding

De Algemene Onderwijsbond (AOb) pleit voor gratis lerarenopleidingen om het lerarentekort aan te pakken. Een ambitieus idee, maar het lerarentekort vraagt om meer dan alleen nieuwe aanwas. HPP ziet ook kansen in het uitbreiden van werkuren bij bestaande onderwijsprofessionals.

11 januari 2024

Het nijpende lerarentekort

Het primair onderwijs kampt momenteel met een tekort van ongeveer 9700 leraren.

Voorzitter Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijsbond (AOb) stelt voor om de lerarenopleiding gratis te maken om nieuwe aanwas te stimuleren.

HPP’s inzichten in urenuitbreiding

Een gratis lerarenopleiding zou nieuwe leraren kunnen lokken, maar urenuitbreiding biedt een snelle en directe oplossing. Dit is een aanpak die zowel het schoolbestuur als directeuren direct kunnen beïnvloeden.

HPP-pilot in het primair onderwijs

De situatie: cijfers en feiten

Het lerarentekort is gestegen naar 9759 fte, oftewel 9,7% van de totale werkgelegenheid voor leraren in het primair onderwijs (2022: 9,5%)*.

De deeltijdfactor en het aantal kleine contracten blijven gelijk:

De gemiddelde deeltijdfactor is 0,72.
9% van de leraren werkt in een deeltijdbaan kleiner dan 0,5.
Slechts 32% heeft een fulltimebaan van (meer dan) 0,8.

Bron: Trendrapportage Arbeidsmarkt Leraren po, vo en mbo (2023)

Er is potentieel…

Op papier én in de praktijk is er potentieel voor de oplossing ‘meer uren werken’.

Uit HPP-pilots blijkt dat veel onderwijsprofessionals openstaan voor meer uren werken, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Denk bijvoorbeeld aan meer flexibiliteit, een beter takenpakket en een goede balans tussen werk en privé.

Bijna 4 op de 10 leerkrachten zijn bereid om gemiddeld 6,7 uur extra te werken. Vooral leerkrachten met kleine contracten (<25 uur) tonen veel potentieel om hun werkuren uit te breiden.**

** Bron: medewerkersenquête onder 12 scholen van 4 schoolbesturen en teamanalyse Het Potentieel Pakken

Lees het eindrapport van HPP

… en dat is ook te verzilveren…#

HPP heeft een integrale veranderaanpak ontwikkeld om scholen te helpen met urenuitbreiding. We hebben bij diverse pilots en trajecten gezien dat het potentieel op papier ook daadwerkelijk verzilverd kan worden. Gemiddeld vergroot 12% van de leerkrachten en het onderwijsondersteunend personeel hun aanstellingsuren. Dit wordt bereikt door aan de slag te gaan met uren, takenpakket en flexibiliteit.

We zien dus positieve resultaten bij de deelnemende schoolbesturen. Schoolbesturen geven aan dat ze hierin zelf invloed kunnen uitoefenen en dat het relatief snel resultaat kan opleveren.

In de aanpak staat centraal dat onderwijsprofessionals een bewuste keuze moeten kunnen maken over hun werkuren, met duidelijk inzicht in de gevolgen op korte en lange termijn. Belemmeringen voor degenen die meer uren willen werken worden weggenomen en er komt binnen schoolbesturen en scholen momentum op gang voor verandering.

Het voorbeeld van Sophia Scholen

Momenteel ronden we bij Sophia Scholen een succesvol traject af. We zien vooruitgang in zowel urenuitbreiding als behoud van de medewerkers. Het bestuur is nu in staat om onze aanpak zelfstandig uit te rollen bij alle scholen binnen het bestuur. Hun volledige commitment en langetermijnvisie zijn cruciaal voor succes.

… maar de praktijk is complex

De praktijk is ook weerbarstig. In het onderwijs is het taaier om urenuitbreiding te realiseren dan in andere sectoren waar HPP actief is.

Schoolbesturen ervaren het tekort en de mogelijkheden voor urenuitbreiding op verschillende manieren. Bij het ene bestuur staat het water aan de lippen, waardoor ruimte ontbreekt om een traject te starten, terwijl anderen het lerarentekort (met kunst en vliegwerk) beheersbaar achten (in elk geval voor het komende schooljaar) en geen onmiddellijke noodzaak zien voor een traject.

Een veelvoorkomend probleem is enorme tekort aan directeuren (landelijk nu 15,1%), wat het gesprek over urenuitbreiding bemoeilijkt.

Kortom, de diepgewortelde deeltijdnorm veranderen kost tijd, scherpe focus, een (hele) lange adem, en de ambitie om te investeren in de toekomst.

“Waarom zou een leerkracht niet om half tien kunnen beginnen?”

Om het personeelstekort op te lossen, zette Stichting Tangent Opvang & Onderwijs al volop in op zij-instromers, onderwijsassistenten en...

Lees meer

Een integrale aanpak

Er is geen simpele oplossing voor het lerarentekort. Het vraagt om een verandering in denken en doen bij alle betrokkenen. Onze aanpak richt zich op het aantrekkelijk maken van meer uren werken door middel van persoonlijke aandacht, regie en maatwerk.

HPP gelooft in een stedelijke of regionale aanpak, waarin de HPP-aanpak wordt uitgerold bij meerdere schoolbesturen tegelijkertijd om kruisbestuiving te realiseren tussen schoolbesturen.

Wat ik krachtig vind aan urenuitbreiding als oplossing voor het personeelstekort is dat ik hier als directeur echt zélf wat aan kan doen en het verschil kan maken.

Schooldirecteur Maartje Korsten - OOadA