In BNR Werkverkenners een mooie discussie over de meerurenbonus. Wat kan die doen? En zijn er alternatieven? Freddy Weima, voorzitter van de PO-Raad, legde uit hoe een pilot van Het Potentieel Pakken in het primair onderwijs zijn vruchten afwierp bij de scholen die meededen.
26 januari 2023
De eerste HPP-pilot in het primair onderwijs organiseerden we bij Lucas Onderwijs. Daarin koos een kwart van de parttimers voor een urenuitbreiding, vertelt Freddy Weima in de uitzending.
De tweede onderwijspilot hebben we 25 januari succesvol afgerond,
lees er hier meer over.
Maatwerk
De sleutel was intensief het gesprek aangaan met die medewerkers, verklaart Weima. “Door te vragen: ‘wat heb je nodig om wat meer uren te draaien?’. Om even een heel simpel voorbeeld te geven: veel medewerkers in het primair onderwijs zijn moeder van jonge kinderen. Zij zeggen: ‘Ik kan eigenlijk niet die extra dag werken, want ik moet dan zelf mijn kinderen naar school brengen of naar de kinderopvang.’ Maar als je (als werkgever – red.) iets weet te regelen voor die eerste uren op een dag, bijvoorbeeld door slim de organisatie net wat anders in te richten, dan zou dat al heel veel verlichting kunnen geven.”
LEES OOK
Vraag niet ‘wil je meer werken?’, maar ‘wát heb jij nodig om meer te werken?’
Voltijd- en meerurenbonus
De BNR-uitzending draaide om de voltijd- en meerurenbonus. Het kabinet wil met bonussen mensen verleiden meer te werken en start in het onderwijs een proef. Bas ter Weel, directeur SEO Economisch Onderzoek, noemt de bonus een paardenmiddel als er geen belastinghervorming komt. “Ik denk dat het past bij de situatie waarin we verzeild zijn geraakt”, zegt Ter Weel. “De voltijdbonus kán helpen om een grote klapper te maken: iemand die 20 uur in de week werkt, zul je dan na 40 uur krijgen met een hele grote fiscale stimulans. Maar de vraag is of dat de werkelijkheid weerspiegelt. “Want iemand die nu 20 uur werkt, heeft daar bepaalde gedachten bij; die heeft voorkeuren voor parttimer. Dus om die naar 24 uur te krijgen lijkt me kansrijker dan om iemand naar fulltime te krijgen.”
Marginale druk
Ter Weel wijst ook op het complexe Nederlandse belastingstelsel. De marginale druk speelt voor parttimers een grote rol bij de beslissing om wel of niet meer te gaan werken. Oftewel: wat 1 uur extra werken netto oplevert. Bij veel mensen leeft het idee dat dit weinig oplevert door het wegvallen van toeslagen en heffingskortingen. Dit klopt niet, constateert Ter Weel. “De praktijk is dat mensen twee of drie uur meer gaan werken – en dan valt die marginale druk best mee.”
“Er zijn ook initiatieven als Het Potentieel Pakken, die zeggen: ‘Laten we daar nou eens gewoon rationeel naar kijken. En dan blijkt in de praktijk heel vaak dat die marginale druk ongeveer 50 procent is.” En 50 procent noemt hij “zo gek nog niet.”
Onderwijs
In het onderwijs is het personeelstekort zo’n 9 procent en de gemiddelde contractomvang 0,7. Freddy Weima van de PO-Raad: “Ik denk niet dat een bonus het ei van Columbus is, maar het zou een van de vele instrumenten kunnen zijn om iets aan die personeelstekorten te doen.”
Weima: “Het zou wel fantastisch zijn als mensen hun werkweek willen uitbreiden van 3 naar 3,5 dag of van 3,5 naar 4 – dat hoeft niet per se van 3 naar 5 dagen te zijn.”
“Ik denk zeker dat goed werkgeverschap en maatwerk in je personeelsbeleid heel belangrijk is voor de aanpak van personeelstekorten. En daar zouden ook financiële prikkels bij kunnen horen. Ik zie het meer als een onderdeel van dan iets wat je heel erg apart moet uitlichten.”
Dit vindt HPP van de bonusplannen
HPP-voorzitter Wieteke Graven schreef in november dit opiniestuk over de kabinetsplannen: Waarom de voltijdsbonus niet volstaat. ‘De intentie is goed, maar met een bonus bereik je niet het gewenste effect. Of het nu gaat om een voltijd- of meerurenbonus.’ Een voltijdcontract kan voor veel deeltijders een te grote stap zijn. En in sommige sectoren, zoals thuiszorg, kan fulltime werken simpelweg niet. De overheid zou moeten focussen op samenwerken met werkgevers om de werkomstandigheden en financiële bewustwording te verbeteren, en om meer werken aantrekkelijker te maken door verbetering van kinderopvang en pensioensystemen.
Lees ons hele opiniestuk over de voltijdbonus hier