Nederland loopt vast op de arbeidsmarkt. We willen meer dan we kunnen waarmaken. De klassieke reflex — méér mensen werven — werkt niet meer. Arbeidseconoom Justus van Kesteren legt in De Correspondent scherp bloot waarom. De uitdaging zit niet in de hoeveelheid mensen, maar in hoe we werk organiseren.
18 juli 2025
Wat er echt aan de hand is
Volgens Van Kesteren lukt het ons structureel niet om al het werk gedaan te krijgen dat we als samenleving willen. Hij benoemt drie oorzaken:
1. Beloningstekort: lonen blijven achter, ook in schaarse, cruciale beroepen.
2. Productiviteitstekort: We werken hard, maar inefficiënt. Automatisering en technologie worden traag ingezet.
3. Werkoverschot: De overheid heeft te veel ambities zonder voldoende middelen en arbeidskrachten.
Zijn conclusie: “Nederland zoekt slimme keuzes, duidelijke prioriteiten en passende beloningen. Alleen daarmee creëren we een toekomstbestendige economie en arbeidsmarkt. Dat werkt.
Wat wij zien bij HPP
Bij Het Potentieel Pakken zien we elke dag hoeveel arbeidscapaciteit onbenut blijft. In sectoren met veel deeltijdcontracten — zorg, kinderopvang, schoonmaak — is sprake van een voorspelbare vicieuze cirkel:
- Kleine contracten (gemiddeld 24 uur) en lage lonen maken medewerkers financieel kwetsbaar
- Hoge werkdruk door te weinig inzetbare uren
- Veel verzuim en verloop
- Nog meer personeelstekort
Het werk is vaak georganiseerd rond ochtend- en avondpieken, waardoor mensen de rest van de dag onderbenut blijven. Door diensten te verlengen en het werk anders in te delen, ontstaat ruimte voor contractuitbreiding én meer betrokkenheid.
Onbenut potentieel ligt vaak dichtbij
Veel organisaties denken te snel: we hebben gewoon te weinig mensen. Maar de cijfers zijn veelzeggend: zo staat 40% van de zorgprofessionals open voor uitbreiding van hun contract als het werk anders is ingericht. Medewerkers vallen uit door onrealistische roosters of gebrek aan grip. Veel gepensioneerden willen blijven werken, anderen zoeken juist flexibiliteit in de vorm van combinatiebanen.
Deze mensen zijn er al. De vraag is: hoe zet je hen beter in?
Wat zij nodig hebben is flexibiliteit, een prettig rooster en goede begeleiding. Dit zijn zaken die werkgevers zelf kunnen organiseren – als ze durven vertrouwen te geven aan hun teams.
De praktijk leert: het kan
Wij werken met organisaties die echt durven kijken naar wat beter kan. Geen blauwdrukken of idealen van buitenaf, maar samen op de werkvloer aan de slag. Met data, dialoog en doen.
Voorbeelden:
- Thebe: zorgteams kregen meer zeggenschap over hun roosters. Resultaat: minder verzuim, meer rust.
- Kinderopvang: leidinggevenden voeren betere gesprekken over werkdruk en inzet, met concrete aanpassingen.
- Onderwijs: samen met schoolbesturen en HR nemen we structurele drempels voor contractuitbreiding weg.
Waarom contractuitbreiding complexer is dan het lijkt
Nederland is cultureel en structureel ingericht op deeltijdwerk, van kinderopvang, verlofregelingen tot ons belastingstelsel. Bovendien roept het thema sterke overtuigingen op – van bestuurskamer tot werkvloer.
De echte uitdaging is niet een gebrek aan ideeën — die zijn er genoeg. De uitdaging zit in het uitvoeren. Organisaties komen vaak tijd, kennis of ruimte tekort om veranderingen ook echt te verankeren.
Wat nodig is
Je moet als organisatie durven veranderen. We ondersteunen niet alleen met een plan, maar met begeleiding, praktische tools en maatwerk. Want anders organiseren vraagt lef, aandacht én een lange adem.
